Nhiều khả năng huấn luyện viên Rick Carlisle của Indiana Pacers từ lâu đã nhận ra cơ hội đang rộng mở với đội bóng của mình ở mùa giải NBA 2024/25. Nhưng ngay sau khi Pacers lần thứ hai liên tiếp lọt vào Chung kết miền, ông chọn cách nhấn mạnh rằng cơ hội ấy không chỉ dành riêng cho họ.
“Giải đấu hiện rất mở,” Carlisle nói, rồi ngừng lại trước khi thêm: “ít nhất là năm nay”.
Đây không còn là NBA của Russel và Celtics, của Magic và Bird, của MJ và Scottie, của Kobe và Shaq, hay của Tim, Tony và Manu nữa. Trong thập niên 2020, cụm từ dynasty (triều đại) đã biến mất khỏi từ điển bóng rổ. Đội vô địch NBA vào giữa tháng 6 tới sẽ là nhà vô địch thứ bảy trong bảy mùa giải liên tiếp. Xu hướng này nhiều khả năng sẽ tiếp diễn và các triều đại thống trị giải đấu đã là chuyện của quá khứ.
NBA LEAGUE PASS: Đăng ký ngay để theo dõi mọi trận đấu (Dùng thử 7 ngày MIỄN PHÍ)
NBA Playoffs cho thấy sự cân bằng của giải đấu
NBA không chỉ mới chạm tới sự cân bằng mà đã thực sự chuyển mình mạnh mẽ. Một giải đấu từng bị thống trị bởi những bộ khung vững chắc suốt nhiều năm giờ đây lại chứng kiến các đội bóng khác nhau thay phiên nhau trỗi dậy. Họ tìm ra công thức chiến thắng riêng và có chiến thuật để duy trì thể lực, phong độ để thi đấu hiệu quả vào giai đoạn quan trọng nhất của mùa giải.
Một phần lớn của thay đổi này đến từ Thỏa thuận lao động tập thể (CBA) được ký vào năm 2023, khiến việc giữ nguyên toàn bộ đội hình mạnh ngày càng khó khăn hơn. Điều đó giúp sân chơi trở nên công bằng và hấp dẫn hơn.
Quan trọng không kém là sự phát triển toàn diện của các cầu thủ trên khắp thế giới: những siêu sao như Jayson Tatum, Anthony Edwards, Tyrese Haliburton ở Mỹ, hay Nikola Jokic, Giannis Antetokounmpo, Luka Doncic ở nước ngoài. Khoảng cách giữa những cầu thủ xuất sắc nhất và những “ngôi sao hạng hai” như Donovan Mitchell, Trae Young, Tyler Herro không còn cách biệt như thời Jordan, Shaq hay LeBron.
Sự suy giảm vai trò của trung phong cổ điển cũng là một phần lý do. Jordan vô địch mà không cần “big man” trội, LeBron cũng vậy. Warriors của Steph Curry chứng minh rằng bóng rổ ba điểm có thể xóa nhòa sự thiếu vắng một trung phong thống trị. Và chính họ đã tạo ra triều đại cuối cùng của NBA tính đến nay, dựa trên nhóm cầu thủ vòng ngoài chất lượng.
Không phải ai cũng thích sự “cân bằng” này
Một số nhà báo, bình luận viên không thích điều này vì nó khiến công việc khó hơn: phải nghiên cứu nhiều cầu thủ, nhiều huấn luyện viên, nhiều hoàn cảnh khác nhau. Lượng khán giả truyền hình cũng có thể bị ảnh hưởng nếu các đội bóng đến từ thị trường nhỏ. Với các CĐV của những đội từng thành công rực rỡ, sự cân bằng này có nghĩa là đội hình yêu thích của họ liên tục phải thay đổi để tránh luxury tax, dẫn đến phải chia tay các trụ cột.
Nhưng hãy nhớ: đây là một cuộc thi thể thao – một cuộc tranh tài công bằng. Nó không nên trở thành màn so kè xem ai có chủ sở hữu giàu nhất, lượng fan đông nhất, hay ai may mắn hơn trong kỳ Draft. Nên nhớ San Antonio từng hai lần có pick số 1 trong cùng một thập kỷ và đem về David Robinson rồi Tim Duncan – tạo nền móng cho một triều đại sau này. Cùng thời gian đó, Kings có được Pervis Ellison, Warriors chọn Joe Smith – nhưng chẳng tạo được gì đáng kể.
Từ khi luật “Bird rights” (cho phép vượt salary cap để giữ cầu thủ) ra đời năm 1983, NBA đã bước vào thời kỳ thống trị của 8 đội bóng, chiếm gần 70% số lần vào NBA Finals. Phần còn lại của giải đấu gần như chỉ là "kẻ ngoài cuộc". Ngược lại, 7 mùa gần đây đã có 11 đội khác nhau lọt vào chung kết tổng, và chỉ 3 đội từng lặp lại thành tích này. Một tỷ lệ đa dạng chưa từng có kể từ những năm 1970.
Có tới 75% khả năng mùa này sẽ chứng kiến nhà vô địch NBA đầu tiên trong lịch sử của thành phố:
- Thunder chưa từng vô địch kể từ khi chuyển tới Oklahoma (chỉ vô địch 1 lần năm 1979 khi còn là Seattle Supersonics).
- Pacers từng 3 lần vô địch ABA nhưng chỉ 1 lần vào NBA Finals (năm 2000).
- Timberwolves từng có… 8 mùa thắng trong 32 năm đầu tiên.
Chỉ có New York Knicks là từng vô địch (1970 và 1973) – thời mà đội hình gồm toàn những huyền thoại như Walt Frazier, Earl Monroe, Willis Reed, Jerry Lucas,… nhưng đó là NBA với chỉ 17 đội – một thế giới hoàn toàn khác.
Sự cân bằng ngày nay – dù không làm hài lòng tất cả đã trả lại tính công bằng, cạnh tranh và sức sống cho giải đấu. Đây không còn là nơi của các đế chế vĩnh cửu, mà là sân khấu cho mọi đội có khả năng nếu biết cách xây dựng và tận dụng thời cơ.
XEM THÊM: Những đội nào chưa từng vô địch NBA?