Những bản hợp đồng tối đa tệ nhất lịch sử NBA

Hợp đồng tối đa (max contract) trong NBA là loại hợp đồng có mức lương tối đa mà một đội bóng có thể trả cho một cầu thủ theo quy định của Hiệp định CBA (Collective Bargaining Agreement) giữa NBA và Hiệp hội cầu thủ (NBPA). Mục đích của hợp đồng tối đa là để các đội bóng có thể giữ chân những cầu thủ ngôi sao quan trọng nhất của mình mà không bị giới hạn quá thấp, đồng thời vẫn duy trì sự cân bằng tài chính trong giải đấu.

Hợp đồng tối đa được chính thức áp dụng từ năm 1999, từ lâu đã là đề tài gây tranh cãi lớn trong NBA bởi rất hiếm khi có sự đồng thuận rằng cầu thủ được ký hợp đồng tối đa thực sự xứng đáng với nó. Và trong một số trường hợp bản hợp đồng đó có thể khiến cả đội bóng gặp khốn đốn, nhất là khi cầu thủ đó dính chấn thương hoặc sa sút, từ trụ cột trở thành gánh nặng.

Dưới đây là những bản hợp đồng tối đa tệ nhất lịch sử NBA.

NBA LEAGUE PASS: Đăng ký ngay để theo dõi mọi trận đấu (Dùng thử 7 ngày MIỄN PHÍ)

Những bản hợp đồng max tệ nhất lịch sử NBA

10. Jermaine O'Neal — 7 năm, 127 triệu USD

Jermaine O'Neal đã có bốn lần liên tiếp góp mặt tại All-Star sau khi ký hợp đồng khổng lồ với Indiana Pacers năm 2003, nhưng phong độ sa sút trong phần lớn thời gian hợp đồng khiến nó trở thành một trong những hợp đồng tối đa tệ nhất.

O’Neal từng bị cấm thi đấu 15 trận sau sự kiện “Malice in the Palace” năm 2004, rồi tiếp tục vắng mặt thêm 31 trận vì chấn thương mùa giải 2005-06. Mùa 2006-07, anh chơi 69 trận nhưng đã bắt đầu suy giảm phong độ. Anh bị đổi sang Toronto Raptors rồi Miami Heat, nơi anh ghi trung bình khoảng 13 điểm và 7 rebounds mỗi trận, thấp hơn nhiều so với phong độ đỉnh cao ở Pacers. Tuy nhiên, O'Neal vẫn giữ được sự thông minh trong phòng ngự và sức khỏe tương đối ổn định vào cuối hợp đồng.

Pacers đã chi tiền cho một ngôi sao trụ cột nhưng nhận lại một cầu thủ chấn thương mãn tính, từng bị treo giò và cuối cùng phải bán với giá thấp. Điều quan trọng cần lưu ý là chấn thương mới là nguyên nhân chính khiến hợp đồng này tệ, O'Neal vẫn chơi tốt khi khỏe mạnh.

9. Steve Francis — 6 năm, 84 triệu USD

Francis ký hợp đồng vào tháng 08/2002, có hiệu lực từ mùa giải 2003/04, hợp đồng gia hạn lớn của anh nhanh chóng trở nên tệ hại và đã gây áp lực tài chính lên bốn đội bóng khác nhau trong quá trình thi đấu của anh.

Năm đầu tiên của hợp đồng trị giá khoảng 84 triệu USD với Houston Rockets, Francis đạt trung bình 16,6 điểm, 6,2 kiến tạo và 5,5 rebounds, nhưng chỉ có tỷ lệ ném chính xác 40,3% và 29,2% ở vạch 3 điểm. Nhưng nhờ sự hiện diện của Yao Ming, người giúp nhiều cầu thủ Rockets nhận phiếu bầu từ Trung Quốc, Francis vẫn được chọn vào All-Star dù các chỉ số chưa thuyết phục.

Sau những xung đột với HLV Jeff Van Gundy, Francis bị trao đổi sang Orlando Magic trong mùa hè. Ở đây số liệu của anh có phần cải thiện, nhưng không đủ để tránh một thương vụ trao đổi nữa vào giữa mùa giải 2005-06 đến New York Knicks. Francis không bao giờ trở lại All-Star sau khi rời Houston, và anh sa sút về thể lực trong mùa giải cuối cùng ở Knicks (2006-07), bỏ lỡ 38 trận và chỉ ghi trung bình 11,3 điểm mỗi trận. Portland Trail Blazers sau đó trao đổi để lấy Francis vào đêm Draft năm 2007 rồi thanh lý hợp đồng còn lại của anh trị giá 34 triệu USD.

Từ ngôi sao hợp đồng tối đa, Francis trở thành cầu thủ được trả tiền để… không thi đấu. Cuộc sống sau bóng rổ của anh gặp nhiều khó khăn, điều này khiến sự xuất hiện của anh trong danh sách này có phần khó tránh.

NBA LEAGUE PASS: Đăng ký ngay để theo dõi mọi trận đấu (Dùng thử 7 ngày MIỄN PHÍ)

8. Stephon Marbury — 4 năm, 74 triệu USD

Stephon Marbury ký hợp đồng gia hạn 4 năm trị giá 74 triệu USD với Phoenix Suns năm 2003, nhưng đã bị trao đổi sang New York Knicks trước khi hợp đồng có hiệu lực cho mùa giải 2005-06. Nhờ thế Suns may mắn khi thoát khỏi quả "bom nổ chậm" này. 

Tại Knicks, Marbury liên tục mâu thuẫn với các HLV từ Lenny Wilkens đến Larry Brown, Isiah Thomas rồi Mike D’Antoni, trong khi phong độ sa sút không ngừng. Những ngày tháng dự All-Star của Marbury đã kết thúc vào năm 2003, và sự nghiệp sóng gió tại Knicks lên tới đỉnh điểm khi anh bị cấm thi đấu vô thời hạn vào tháng 12/2008. Anh chỉ đạt được thỏa thuận thanh lý hợp đồng với Knicks vào tháng 02/2009, sau nhiều lần tranh cãi với ban lãnh đạo.

Trong 5 năm ở Knicks, Marbury nhận khoảng 88 triệu USD tiền lương và chưa từng giúp CLB giành chiến thắng tại playoff. 

“Không có đồng đội nào nói với tôi rằng ‘Tại sao Marbury không chơi? Hệ thống này tốt cho cậu ấy, dù chỉ chơi ở đội dự bị và thêm sức mạnh’. Khi mọi chuyện xấu đi, có người nói ‘Tôi không xem cậu ấy là đồng đội nữa, cậu ấy bỏ rơi chúng tôi’. Họ không quan tâm tôi là đồng đội khi tôi bị loại trừ. Họ bỏ rơi tôi như thể tôi đã chết”, Marbury nói năm 2008.

7. Chandler Parsons — 4 năm, 94 triệu USD

Hợp đồng Parsons ký năm 2016 với Memphis Grizzlies là một trong những thảm họa lớn nhất. Anh ký hợp đồng vào năm 2016 và đánh dấu cho giai đoạn khó khăn của bầy gấu. Parsons đã trải qua nhiều ca phẫu thuật đầu gối trước khi gia nhập Grizzlies, chỉ chơi được 34 trận trong mùa ra mắt và bị đánh giá là một trong những cầu thủ tệ nhất giải khi có mặt trên sân. 

Parsons chỉ ghi trung bình 6.2 điểm trong 19.9 phút, với tỷ lệ true shooting là 43.6%, tất cả đều là mức thấp nhất trong sự nghiệp. Chỉ số PER (hiệu quả cầu thủ) của anh là 7.7, thấp thứ tư trong toàn giải với những người có ít nhất 30 trận đá chính. Ngay cả khi Parsons có thể trở lại phong độ đỉnh cao (khoảng 16 điểm, 5 rebounds, 4 kiến tạo và phòng ngự chấp nhận được), hợp đồng này vẫn là một thương vụ thất bại cho Memphis.

Với nhiều ca phẫu thuật và màn trình diễn mờ nhạt trong mùa 2016-17 bị rút ngắn, thật khó tưởng tượng Parsons có thể phục hồi gần với phong độ tốt nhất trước kia. Thậm chí tệ hơn, Memphis còn “kẹt” với các hợp đồng tối đa của Gasol và Conley. Dù những hợp đồng đó bắt đầu tốt, gánh nặng thật sự nằm ở hợp đồng Parsons, bởi nó cản trở đội bóng bổ sung thêm cầu thủ cánh chất lượng. 

6. Rashard Lewis — 6 năm, 118 triệu USD

Nếu bạn cao 2m08 và có khả năng ném xa như Lewis, bạn sẽ được trả lương rất cao. Lewis nhận hợp đồng 6 năm trị giá 118 triệu USD từ Magic vào năm 2007 — sau mùa 2006-07 bùng nổ trong màu áo Seattle Sonics với 22.4 điểm, 6.6 rebounds và 39.0% tỷ lệ ném 3 điểm. Tuy nhiên, Lewis không bao giờ đạt lại phong độ đó ở Magic.

Bắt đầu từ mùa 2009-10, tỷ lệ true shooting và hiệu suất giảm xuống dưới mức trung bình giải, đồng thời Lewis bỏ lỡ ít nhất 25 trận mỗi mùa trong 3 năm cuối hợp đồng, chia thời gian chơi cho Magic, Wizards và Heat. Orlando đã phải thanh lý hợp đồng với anh sớm. Mặc dù vẫn còn giá trị sử dụng, Lewis không phải là siêu sao đáng giá khoản đầu tư lớn đó. Anh không lọt vào top 5 vì vẫn có những đóng góp hữu ích trong đội hình Orlando khi họ vào chung kết miền Đông năm 2009 và bán kết miền Đông năm sau.

NBA LEAGUE PASS: Đăng ký ngay để theo dõi mọi trận đấu (Dùng thử 7 ngày MIỄN PHÍ)

5. Derrick Rose — 5 năm, 94 triệu USD

Rose ký hợp đồng mở rộng vào tháng 12/2011 với mức lương chiếm 30% quỹ lương và mức tăng lương hàng năm 7.5%. Anh từng đoạt MVP khi còn trong hợp đồng tân binh và thậm chí có một quy định riêng dành cho anh để thưởng cho những cầu thủ phát triển nhanh như vậy. Rose là niềm tự hào quê nhà, đội trưởng và siêu sao trung bình 25 điểm, 7.7 kiến tạo và 4.1 rebounds khi dẫn dắt đội vào chung kết miền ở tuổi 22.

Tuy nhiên, Rose chỉ chơi được 39 trận trong năm đầu tiên hợp đồng mới, rồi đứt dây chằng chéo trước trong vòng playoff, khiến anh mất toàn bộ mùa 2012-13 và kéo theo hàng loạt chấn thương tiếp theo. Rose chỉ chơi 10 trận mùa 2013-14 và 51 trận mùa 2014-15, dù nỗ lực Rose không thể lấy lại phong độ MVP.

Dựa trên các chỉ số như box plus-minus và giá trị so với cầu thủ thay thế, Rose thi đấu dưới mức trung bình kể từ chấn thương đầu tiên. Chấn thương là nguyên nhân chính khiến hợp đồng trở nên tệ hại, nhưng việc anh không hiệu quả khi khỏe mạnh cũng làm mọi chuyện tệ hơn. Rose kết thúc hợp đồng ở Knicks mùa 2016-17 và trải qua quãng thời gian dài thi đấu theo dạng cầu thủ dự bị.

4. Chris Bosh — 5 năm, 118 triệu USD

So với Rose và Bulls, Heat và Bosh còn thê thảm hơn. Sau khi ký hợp đồng tối đa vào năm 2014, Bosh liên tục nghỉ thi đấu vì mắc chứng máu đông. Với căn bệnh nghiêm trọng, Bosh liên tục vắng mặt và phải đưa ra quyết định giải nghệ sớm. Heat sau đó đã mua lại hợp đồng còn lại trị giá 52 triệu USD. Tổng cộng anh chỉ đấu 97 trận kể từ khi nhận hợp đồng tối đa.

“Chúng ta đã cùng nhau trải qua cuộc đời, Miami. Các bạn đã dạy tôi cách kiên cường và vượt qua những lúc khó khăn nhất. Dù ban đầu tôi không thích điều đó, nhưng nó đã làm nên sự khác biệt lâu dài. Nó làm tôi trở thành con người tốt hơn, người mà tôi là hôm nay. Xin cảm ơn”, Bosh viết trên trang cá nhân sau khi chia tay Heat.

NBA LEAGUE PASS: Đăng ký ngay để theo dõi mọi trận đấu (Dùng thử 7 ngày MIỄN PHÍ)

3. Anfernee Hardaway — 7 năm, 87 triệu USD

Hardaway và Jason Kidd từng được kỳ vọng là cặp hậu vệ ngôi sao sẽ giúp Phoenix Suns bay cao. Ở mùa 1999-2000, anh chơi 60 trận với trung bình 16.9 điểm, 5.8 rebounds và 5.3 kiến tạo. Chỉ số PER của anh là 17.9, tỷ lệ true shooting là 54.9%, đều cao hơn hai mùa cuối cùng chơi cho Orlando Magic.

Tuy nhiên, phẫu thuật vi điểm (microfracture surgery) đã làm thay đổi sự nghiệp Hardaway, khiến anh không còn giữ được phong độ cao như trước nữa. Anh bỏ lỡ hầu hết các trận mùa 2000-01 chỉ chơi 4 trận trước khi dần chuyển sang vai trò dự bị. Mức điểm trung bình của Hardaway giảm dần qua các năm. Sự nhanh nhẹn và linh hoạt từng là đặc trưng của Hardaway gần như biến mất trước khi anh ký hợp đồng với Suns. 

GM của Suns khi đó, Danny Ainge gọi anh là “cầu thủ có kỹ năng toàn diện nhất” và tin rằng “điều này đưa chúng tôi trở thành một trong những đội hàng đầu NBA”. Tuy nhiên, điều đó không xảy ra. Suns có được một cầu thủ từng là ngôi sao nhưng suy giảm nghiêm trọng qua từng năm hợp đồng. Anh chỉ còn 2.5 điểm ở mùa giải cuối cùng với New York Knicks sau khi bị trao đổi năm 2003.

2. Brandon Roy — 5 năm, 82 triệu USD

Lời bào chữa tốt nhất cho hợp đồng gia hạn 5 năm, 82 triệu USD của Brandon Roy là anh từng là một trong những tài năng trẻ hứa hẹn nhất NBA. Đội bóng biết rõ đầu gối Roy có vấn đề đến mức phải mua bảo hiểm cho hợp đồng. 

Mùa 2009-10, anh chơi tuyệt vời, đạt danh hiệu All-NBA Second Team với trung bình 21.5 điểm, 4.7 kiến tạo và 4.4 rebounds, tỷ lệ ném 47.3%. Mùa 2010-11 hợp đồng bắt đầu có hiệu lực nhưng Roy chỉ đạt trung bình 12.2 điểm và bỏ lỡ 35 trận vì chấn thương đầu gối. Anh bỏ lỡ toàn bộ mùa 2011-12 và nghỉ hưu ngay sau đó. Portland Trail Blazers đã dùng điều khoản “amnesty” để loại bỏ hợp đồng khỏi quỹ lương, được bồi thường 17 triệu USD từ bảo hiểm .

Mùa 2012-13, khi Roy trở lại chơi 5 trận cho Minnesota Timberwolves, Portland vẫn phải trả khoản tiền đã “tiết kiệm” nhờ điều khoản amnesty. Một cam kết 5 năm tối đa nhưng chỉ thu lại 35 trận chất lượng.

1. Allan Houston — 6 năm, 100 triệu USD

Hợp đồng sáu năm, 100 triệu USD của Allan Houston sẽ luôn là chuẩn mực để đánh giá các hợp đồng tệ nhất. Một phần do con số tròn trĩnh 100 triệu USD rất gây ấn tượng. Cũng không thể bỏ qua yếu tố New York Knicks – đội bóng nổi tiếng với việc quản lý yếu kém và hợp đồng của Houston là biểu tượng của điều đó.

Hợp đồng này là một trong những nguyên nhân khiến NBA phải bổ sung điều khoản “amnesty” vào CBA năm 2005. Kỳ lạ là Knicks không dùng điều khoản này để loại bỏ hợp đồng của Houston mà dùng để “tống khứ” hợp đồng của Jerome Williams, một dấu hiệu rõ ràng cho thấy sự quản lý hỗn loạn kéo dài của đội. Họ cũng không thể áp dụng điều khoản này cho Houston vì còn quá nhiều hợp đồng tồi tệ khác phải gánh vác.

Đáng chú ý là vào mùa 2005-06, Knicks đồng thời sở hữu hợp đồng tối đa xếp thứ 9, 8, 3 và 1, với những cái tên Francis, Marbury, Hardaway và Houston. Có thể thấy rối loạn và thất bại của Knicks trong giai đoạn đầu thế kỷ 21 chỉ là hệ quả kéo dài của căn bệnh hàng chục năm. Houston chơi hai mùa đầu tương đối tốt, sau đó phong độ sa sút, chỉ chơi 20 trận mùa thứ tư, rồi giải nghệ, nhưng vẫn nhận lương đầy đủ hai mùa cuối hợp đồng.

XEM THÊM: Danh sách đội hình tiêu biểu All-NBA mùa giải 2024/25: Danh sách chi tiết